W tej ikonicznej scenie z dziejów filozoficznych powietrze jest przesiąknięte napięciem i głębokimi emocjami. Postać centralna, Sokrates, przedstawiona jest jako zdecydowanie przyjmujący swój los, jego nagi tors oświetlony ciepłym blaskiem ambientu, co kontrastuje z ciemnymi kącikami kamiennego więzienia wokół niego. Artysta mistrzowsko posługuje się technikami chiaroscuro, aby nie tylko wyeksponować Sokratesa, ale także zwrócić uwagę na wiele twarzy wokół niego, z których każda emanuje mieszanką rozpaczy i niedowierzania. Wyciągnięta dłoń, zdaje się kierować dialogiem, kapsułkuje istotę filozoficznego dążenia; nawet w obliczu skrajnej niekorzystności, dążenie do zrozumienia przetrwa.

Paleta kolorów jest celowo stonowana, dominują w niej przygaszone ziemiste odcienie, które wywołują ponurą atmosferę. Jednak wśród tego stonowanego układu, błyski żywych czerwieni i błękitów w odzieży świadków wnoszą odrobinę życia do innego zdominowanego otoczenia. To staranne użycie koloru zwiększa emocjonalną wagę sceny; odczuwasz ból emanujący od postaci w żalu po lewej stronie, które odwracają się w smutku, podczas gdy inni pochylają się, zafascynowani niezłomną determinacją Sokratesa. Kompozycja prowadzi wzrok widza po całym płótnie, tworząc rytmiczny przepływ pomiędzy rozpaczą a wysiłkiem filozoficznym, uchwytując złożoność ludzkich emocji w obliczu tragedii.

Historycznie, to dzieło głęboko współbrzmi z ideałami Oświecenia, które wyłaniały się w czasach Davida; odzwierciedla kulturę zmagającą się z rozumem, moralnością i konsekwencjami myślenia. Sokrates, nie tylko postać z antyku, staje się symbolem wiecznych zmagań, z jakimi borykają się ci, którzy dążą do mądrości. Ten obraz to nie tylko wizualna reprezentacja momentu w czasie; oznacza głębokie filozoficzne dyskusje, które definiują ludzką egzystencję, czyniąc go kluczowym dziełem zarówno w zakresie sztuki, jak i myśli.