Χοακίν Σορόγια

Ο Χοακίν Σορόγια ι Μπαστίντα, γεννημένος στη Βαλένθια της Ισπανίας στις 27 Φεβρουαρίου 1863, αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο διάσημους ζωγράφους της Ισπανίας, φημισμένος για την αριστοτεχνική απεικόνιση του φωτός και τις ζωντανές σκηνές της ισπανικής ζωής. Ορφανός σε τρυφερή ηλικία δύο ετών μετά από επιδημία χολέρας, ο Σορόγια και η μικρότερη αδελφή του ανατράφηκαν από τη θεία και τον θείο τους από την πλευρά της μητέρας τους. Το εκπληκτικό καλλιτεχνικό του ταλέντο ήταν εμφανές από νωρίς· στην ηλικία των εννέα ετών, λάμβανε καλλιτεχνική εκπαίδευση, και στα δεκαπέντε, έγινε δεκτός στην Ακαδημία του Σαν Κάρλος στη Βαλένθια. Τα διαμορφωτικά του χρόνια περιλάμβαναν περαιτέρω σπουδές στη Ρώμη, χρηματοδοτούμενες από υποτροφία, και μια μεταμορφωτική παραμονή στο Παρίσι το 1885, όπου ήρθε σε επαφή με τη σύγχρονη ζωγραφική, ιδιαίτερα τα έργα του Ζυλ Μπαστιέν-Λεπάζ και του Άντολφ φον Μέντσελ. Το 1888, παντρεύτηκε την Κλοτίλντ Γκαρθία ντελ Καστίγιο, η οποία θα γινόταν η δια βίου μούσα του και συχνό θέμα στους πίνακές του.

Η πρώιμη καριέρα του Σορόγια, μετά τη μετακόμισή του στη Μαδρίτη το 1890, χαρακτηρίστηκε από μεγάλους καμβάδες που εξερευνούσαν ιστορικά, μυθολογικά και κοινωνικά ρεαλιστικά θέματα. Η μεγάλη του επιτυχία ήρθε με το «Otra Margarita» (Μια άλλη Μαργαρίτα, 1892), το οποίο κέρδισε χρυσό μετάλλιο στην Εθνική Έκθεση της Μαδρίτης και το πρώτο βραβείο στη Διεθνή Έκθεση του Σικάγο. Αυτή την επιτυχία ακολούθησε «Η Επιστροφή από το Ψάρεμα» (1894), που θαυμάστηκε στο Σαλόνι του Παρισιού και αποκτήθηκε από το γαλλικό κράτος, σηματοδοτώντας την κατεύθυνση της ώριμης παραγωγής του. Ένα κομβικό έργο, το «Θλιβερή Κληρονομιά!» (1899), που απεικονίζει ανάπηρα παιδιά να κάνουν μπάνιο στη θάλασσα, του χάρισε το Μεγάλο Βραβείο στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού το 1900. Ενώ αυτός ο πίνακας σηματοδότησε την κορύφωση της ενασχόλησής του με απροκάλυπτα κοινωνικά θέματα, τα προπαρασκευαστικά σκίτσα αποκάλυψαν το αυξανόμενο ενδιαφέρον του για την αποτύπωση του λαμπερού φωτός και ενός επιδέξια χειριζόμενου μέσου, προμηνύοντας το περίφημο φωτεινιστικό του ύφος.

Ο Σορόγια έγινε γνωστός ως ο «ζωγράφος του φωτός», διαπρέποντας στην αποτύπωση του λαμπρού μεσογειακού ήλιου και των επιδράσεών του στο νερό, τα τοπία και τους ανθρώπους, ιδιαίτερα στις παραλίες της γενέτειράς του Βαλένθια. Ζωγράφιζε κυρίως en plein air, με τους καμβάδες του να φέρουν συχνά ίχνη άμμου, απόδειξη της άμεσης ενασχόλησής του με τα θέματά του. Το ύφος του, μια παραλλαγή του Ιμπρεσιονισμού που συχνά αποκαλείται «Φωτεινισμός» ή «Σορογισμός», περιλάμβανε παχύρρευστα χρώματα, έντονες πινελιές και μια παλέτα λαμπερών χρωμάτων για να μεταδώσει το έντονο φως και την ατμόσφαιρα. Η διεθνής αναγνώριση αυξήθηκε με μια εξαιρετικά επιτυχημένη ατομική έκθεση στις Galeries Georges Petit στο Παρίσι το 1906, η οποία οδήγησε στον διορισμό του ως Αξιωματικού της Λεγεώνας της Τιμής. Η έκθεσή του το 1909 στην Ισπανική Εταιρεία της Αμερικής στη Νέα Υόρκη ήταν ένας θρίαμβος, με αποτέλεσμα πολυάριθμες πωλήσεις και μια διάσημη ανάθεση να ζωγραφίσει τον Πρόεδρο Γουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ.

Αν και η επίσημη προσωπογραφία δεν ήταν το προτιμώμενο είδος του, ο Σορόγια δημιούργησε πολυάριθμα συναρπαστικά πορτρέτα, συχνά της οικογένειάς του, όπως «Η Οικογένειά μου» (1901) και το λαμπερό «Η Γυναίκα μου και οι Κόρες μου στον Κήπο» (1910). Έβρισκε τους εξωτερικούς χώρους ιδανικούς για προσωπογραφία, αποτυπώνοντας Ισπανούς βασιλείς όπως ο Βασιλιάς Αλφόνσος ΙΓ΄ και Αμερικανούς όπως ο Λούις Κόμφορτ Τίφανι σε ηλιόλουστα περιβάλλοντα. Το πιο φιλόδοξο εγχείρημά του ήταν το «Όραμα της Ισπανίας», μια σειρά από δεκατέσσερις μνημειώδεις τοιχογραφίες που παραγγέλθηκαν από τον Άρτσερ Μίλτον Χάντινγκτον για την Ισπανική Εταιρεία της Αμερικής. Μεταξύ 1911 και 1919, ο Σορόγια ταξίδεψε εκτενώς σε όλη την Ισπανία, ζωγραφίζοντας την τοπική ζωή, τις φορεσιές και τα τοπία en plein air. Αυτό το κολοσσιαίο έργο, που εξυμνεί τους ποικίλους πολιτισμούς της Ιβηρικής Χερσονήσου, κατανάλωσε τα τελευταία του χρόνια και αποτελεί απόδειξη του καλλιτεχνικού του οράματος και της αντοχής του.

Τραγικά, ο Σορόγια υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο το 1920 ενώ ζωγράφιζε ένα πορτρέτο στον κήπο του στη Μαδρίτη. Έμεινε παράλυτος για τρία χρόνια και απεβίωσε στις 10 Αυγούστου 1923, στη Θερθεδίγια. Κηδεύτηκε με τιμές δημοσίας δαπάνης στη Βαλένθια, απόδειξη της θέσης του ως εθνικού ήρωα. Η χήρα του, Κλοτίλντ, κληροδότησε πολλούς από τους πίνακές του και το σπίτι του στη Μαδρίτη στο ισπανικό κοινό, οδηγώντας στην ίδρυση του Μουσείου Σορόγια το 1932. Η επιρροή του Σορόγια επεκτάθηκε σε μια ομάδα Ισπανών ζωγράφων γνωστών ως «σορογιστές». Σήμερα, τα έργα του φιλοξενούνται σε μεγάλα μουσεία παγκοσμίως, και η φήμη του για την αποτύπωση του εκθαμβωτικού φωτός και του ζωντανού πνεύματος της Ισπανίας με απαράμιλλη δεξιοτεχνία και πάθος συνεχίζει να αυξάνεται, διασφαλίζοντας την κληρονομιά του ως ενός από τους μεγάλους δασκάλους της ισπανικής ζωγραφικής.