Wu Hufan

Wu Hufan (1894-1968) wordt beschouwd als een van de belangrijkste figuren in de Chinese kunst van de 20e eeuw, vereerd als meesterschilder, gezaghebbend kenner, fervent verzamelaar en invloedrijk opvoeder. Geboren in Suzhou in een vooraanstaande geletterde familie, was zijn erfgoed doordrenkt van kunst en geleerdheid. Zijn grootvader, Wu Dacheng, was een gevierd ambtenaar, kalligraaf en verzamelaar, die de jonge Wu Hufan een ongeëvenaarde toegang verschafte tot een enorme collectie klassieke schilderijen en artefacten. Deze meeslepende omgeving legde de basis voor zijn levenslange toewijding aan de orthodoxe schildertraditie van China. Vanaf zijn vroegste jaren bestudeerde hij de meesters, te beginnen met de Vier Wangs van de Qing-dynastie en later verdiepte hij zich in de werken van Dong Qichang en de vroegere titanen van de Song- en Yuan-dynastieën.

Na zijn verhuizing naar de bruisende metropool Shanghai in 1924, bloeide de reputatie van Wu Hufan op. Zijn artistieke praktijk werd gekenmerkt door een diepgaande synthese van historische stijlen, met name zijn inspanning om de zuidelijke en noordelijke landschapsscholen te harmoniseren. Hij ontwikkelde een kenmerkende esthetiek die bekend staat om zijn elegante penseelvoering, delicate inkttonen en verfijnd kleurgebruik, met name een techniek die rijke inktwassingen combineerde met mineraalgroene pigmenten. Hoewel landschappen zijn primaire focus waren, excelleerde hij ook in het schilderen van bamboe en bloemen. Zijn meesterschap leverde hem brede bijval op, waarbij de beroemde kunstenaar Zhang Daqian hem prees als "de eerste persoon in de schilderkring van de Republiek China". Zijn werk, diep geworteld in traditie, bleef een toevluchtsoord van klassieke schoonheid, waarbij hij opvallend de turbulente politieke thema's van zijn tijd vermeed.

Wu's rol als kenner en verzamelaar was even invloedrijk als zijn schilderkunst. Zijn atelier, de "Meijing Boekwinkel" (梅景書屋), werd een legendarisch centrum voor kunstenaars en geleerden. Zijn collectie was legendarisch en omvatte met name de rol "De Overgebleven Bergen", een fragment van het meesterwerk "Wonen in de Fuchun-bergen" van Huang Gongwang. Zijn expertise werd zo gerespecteerd dat hij werd benoemd tot commissielid voor het Paleismuseum, waar hij hielp bij het selecteren van nationale schatten voor internationale tentoonstellingen. Wu was niet louter een passieve eigenaar van kunst; hij was een actieve geleerde die uitgebreide colofons op zijn stukken schreef. Deze geschriften combineerden traditioneel kennerschap met een opvallend moderne, analytische benadering, die het genre uitdaagde en uitbreidde en zijn rol als bewaker van het Chinese culturele erfgoed verstevigde.

Als opvoeder strekte de invloed van Wu Hufan zich uit tot een nieuwe generatie kunstenaars en geleerden. In zijn Meijing Boekwinkel was hij de mentor van een groep discipelen die op hun beurt belangrijke figuren zouden worden, waaronder Xu Bangda, Wang Jiqian (C.C. Wang) en Lu Yifei. Zijn lesmethode was studentgericht en richtte zich op het cultiveren van individueel talent, terwijl hij een rigoureuze basis in klassieke technieken verzekerde. Na 1949 bleef hij lesgeven aan het Shanghai Instituut voor Chinese Schilderkunst, waardoor zijn erfenis als een cruciale schakel tussen het keizerlijke verleden van China en zijn moderne artistieke toekomst verder werd verankerd.

De oprichting van de Volksrepubliek China in 1949 bracht diepgaande uitdagingen met zich mee. Hoewel Wu publiekelijk zijn steun voor het nieuwe regime verklaarde, bleven zijn persoonlijke leven en artistieke bezigheden grotendeels in lijn met de verdrongen geletterde cultuur. Hij werd een onvrijwillige woordvoerder tijdens het "Sandelhoutwaaierincident", waarbij hij pleitte voor kunstenaars die het financieel moeilijk hadden, wat ongewenste politieke aandacht trok. Zijn trotse weigering om zich in deze periode aan zelfkritiek te onderwerpen, kostte hem waarschijnlijk het directeurschap van de Shanghai Chinese Schildersacademie. De Anti-Rechtse Campagne van 1957 intensiveerde deze druk, en hij werd zwaar bekritiseerd om zijn verleden en zijn vermeende bourgeois levensstijl. De beproeving was zo zwaar dat zijn zoon naar verluidt de politieke schuld op zich nam om hem te beschermen.

De immense politieke en psychologische stress eiste een zware tol op Wu's gezondheid, met als hoogtepunt een beroerte in 1961. In zijn laatste jaren onderging zijn kunst een fascinerende transformatie. Hij begon de wilde, cursieve kalligrafie van de Tang-dynastie monnik Huaisu te beoefenen, een stijl die zeer werd bewonderd door voorzitter Mao. Deze verschuiving is geïnterpreteerd als zowel een laatste, diepgaande artistieke evolutie als een pragmatische politieke aanpassing aan een vijandige omgeving. Tijdens de chaos van de Culturele Revolutie, met zijn collectie in beslag genomen en zijn geest gebroken, pleegde Wu Hufan in 1968 op tragische wijze zelfmoord. Zijn dood markeerde het sombere einde van een tijdperk, maar zijn erfenis als een monumentale schilder, geleerde en cultureel conservator blijft voortbestaan.