Feng Zikai

Feng Zikai (9 november 1898 – 15 september 1975) was een baanbrekende Chinese kunstenaar, schrijver en pedagoog wiens veelzijdige carrière de Chinese cultuur van de 20e eeuw aanzienlijk heeft gevormd. Geboren in Shimenwan, provincie Zhejiang, in een periode van diepgaande maatschappelijke en politieke onrust, overspande Fengs leven de val van de Qing-dynastie, het tumultueuze republikeinse tijdperk, de Tweede Chinees-Japanse Oorlog en de opkomst van de Volksrepubliek China, inclusief de Culturele Revolutie. Zijn werk, met name zijn baanbrekende *manhua* (strips/cartoons) en essays, biedt een aangrijpend commentaar op de kruising van deze historische verschuivingen met het dagelijks leven van gewone mensen, vaak doordrenkt met een diep gevoel van humanisme en boeddhistische filosofie.

Fengs artistieke reis begon in zijn jeugd, gevoed door een vroege fascinatie voor illustraties ondanks de meer traditionele verwachtingen van zijn familie. Een cruciaal moment in zijn opleiding was zijn tijd aan de Eerste Normaalschool van Zhejiang (nu de Hangzhou High School), waar hij studeerde onder Li Shutong (later Meester Hong Yi), een gerenommeerd kunstenaar en boeddhistische monnik. Li introduceerde Feng in westerse schetstechnieken en, cruciaal, bracht hem het geloof bij dat artistieke vaardigheid verweven moest zijn met moreel karakter. Dit principe werd een hoeksteen van Fengs artistieke filosofie. In 1921 studeerde Feng kort in Tokio, waar hij het werk van Japanse kunstenaars als Takehisa Yumeji ontmoette en zijn unieke stijl verder ontwikkelde, waarbij hij traditionele Chinese inkttekeningen vermengde met moderne gevoeligheden en een focus op expressieve eenvoud.

Na zijn terugkeer in China werd Feng een productief kunstenaar en een invloedrijke figuur in de intellectuele kringen van Shanghai. Hij wordt algemeen beschouwd als een van de vaders van de moderne Chinese *manhua*. Zijn cartoons, vaak gekenmerkt door hun zachte humor, warmte en scherpe observatie van de menselijke natuur, vooral de onschuld van kinderen, verwierven immense populariteit via publicaties als *Wenxue Zhoubao* (Literair Weekblad), waar zijn serie "Zikai Manhua" in 1925 debuteerde. De term *manhua* zelf kreeg bekendheid dankzij zijn werk. Hij werkte ook uitgebreid samen met de Kaiming Book Company als redacteur en illustrator, waarbij hij zijn kunst gebruikte om humanitaire waarden en esthetisch denken te verspreiden, vooral onder jonge lezers. Zijn stijl was toegankelijk, vaak met eenvoudige lijnen en suggestieve bijschriften, waardoor complexe sociale en filosofische ideeën begrijpelijk werden voor een breed publiek.

De catastrofe van de Tweede Chinees-Japanse Oorlog trof Feng diep. Hij werd een vluchteling en verloor zijn huis, Yuanyuan Hall. In deze periode kreeg zijn kunst een somberder toon, waarin de tragedies van de oorlog en het lijden van gewone mensen werden afgebeeld, maar altijd met behoud van een medelevend perspectief, waarbij de ontmenselijking van de vijand werd vermeden. Een monumentaal werk, de meerdelige collectie "Schilderijen voor het Behoud van Leven" (護生畫集), begonnen in 1928 als eerbetoon aan zijn leraar Li Shutong en voortgezet gedurende decennia, weerspiegelt zijn diepe boeddhistische overtuigingen en zijn toewijding aan mededogen voor alle levende wezens. Deze serie, vaak gemaakt in samenwerking met of met aanmoediging van boeddhistische figuren, werd een van zijn meest blijvende erfenissen, met delen die zelfs onder de meest erbarmelijke omstandigheden werden voltooid.

Na de oprichting van de Volksrepubliek China in 1949 navigeerde Fengs carrière door complexe politieke getijden. Hoewel hij aanvankelijk prominente posities bekleedde in artistieke en literaire kringen, zoals raadslid van de Chinese Kunstenaarsvereniging en voorzitter van de Shanghai Academie voor Chinese Schilderkunst, werd hij geconfronteerd met onderzoek en druk tijdens periodes als de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie. Ondanks pogingen tot "heropvoeding" handhaafde hij grotendeels zijn persoonlijke overtuigingen en wendde hij zich tot de vertaling van Russische en Japanse literatuur als middel tot intellectuele expressie toen zijn artistieke productie beperkt was. Hij vertaalde belangrijke werken zoals "Het Verhaal van Genji". Zelfs in moeilijke tijden bleef hij in het geheim werken aan "Schilderijen voor het Behoud van Leven". De waardering van premier Zhou Enlai voor zijn eerdere werk bood hem enige bescherming en leidde tot een compilatie van zijn cartoons.

Feng Zikai's nalatenschap is diepgaand en veelzijdig. Hij stierf in 1975 aan longkanker, maar zijn invloed leeft voort door zijn uitgebreide oeuvre, dat duizenden *manhua*, essays, vertalingen en kalligrafische stukken omvat. Zijn filosofische bijdragen, met name het concept van het "kinderhart" (童心) afgeleid van Mencius en het boeddhistische denken, benadrukken het belang van onschuld, empathie en een zuiver perspectief bij het begrijpen van de wereld en het bevorderen van mededogen. De Feng Zikai Chinese Children's Picture Book Award, ter ere van hem ingesteld, onderstreept zijn blijvende impact op kinderliteratuur en -kunst. Zijn vermogen om de essentie van de menselijke ervaring vast te leggen met eenvoud, warmte en diep inzicht verzekert zijn plaats als een van China's meest geliefde en invloedrijke moderne kunstenaars, wiens werken nog steeds breed resoneren.