Φενγκ Τζικάι

Ο Φενγκ Τζικάι (9 Νοεμβρίου 1898 – 15 Σεπτεμβρίου 1975) ήταν ένας σημαίνων Κινέζος καλλιτέχνης, συγγραφέας και εκπαιδευτικός, του οποίου η πολύπλευρη καριέρα διαμόρφωσε σημαντικά τον κινεζικό πολιτισμό του 20ού αιώνα. Γεννημένος στο Σιμενγουάν της επαρχίας Τσετσιάνγκ, σε μια περίοδο βαθιάς κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής, η ζωή του Φενγκ κάλυψε την πτώση της δυναστείας Τσινγκ, την ταραχώδη δημοκρατική εποχή, τον Δεύτερο Σινοϊαπωνικό Πόλεμο και την άνοδο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, συμπεριλαμβανομένης της Πολιτιστικής Επανάστασης. Το έργο του, ιδιαίτερα τα πρωτοποριακά του *μάνχουα* (κόμικς/σκίτσα) και δοκίμια, παρέχει ένα οδυνηρό σχόλιο για τη διασταύρωση αυτών των ιστορικών αλλαγών με την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων, συχνά εμποτισμένο με μια βαθιά αίσθηση ανθρωπισμού και βουδιστικής φιλοσοφίας.

Η καλλιτεχνική πορεία του Φενγκ ξεκίνησε στα νιάτα του, τροφοδοτούμενη από μια πρώιμη γοητεία για τις εικονογραφήσεις παρά τις πιο παραδοσιακές προσδοκίες της οικογένειάς του. Μια καθοριστική στιγμή στην εκπαίδευσή του ήταν η φοίτησή του στην Πρώτη Παιδαγωγική Σχολή της Τσετσιάνγκ (σήμερα Γυμνάσιο της Χανγκτσόου), όπου σπούδασε υπό τον Λι Σουτόνγκ (αργότερα Δάσκαλο Χονγκ Γι), έναν διάσημο καλλιτέχνη και βουδιστή μοναχό. Ο Λι εισήγαγε τον Φενγκ στις δυτικές τεχνικές σχεδίασης και, κυρίως, του ενστάλαξε την πεποίθηση ότι η καλλιτεχνική δεξιότητα πρέπει να συνυφαίνεται με τον ηθικό χαρακτήρα. Αυτή η αρχή έγινε ακρογωνιαίος λίθος της καλλιτεχνικής φιλοσοφίας του Φενγκ. Το 1921, ο Φενγκ σπούδασε για λίγο στο Τόκιο, όπου συνάντησε το έργο Ιαπώνων καλλιτεχνών όπως ο Τακεχίσα Γιουμέτζι και ανέπτυξε περαιτέρω το μοναδικό του ύφος, συνδυάζοντας την παραδοσιακή κινεζική ζωγραφική με μελάνι με σύγχρονες ευαισθησίες και έμφαση στην εκφραστική απλότητα.

Με την επιστροφή του στην Κίνα, ο Φενγκ έγινε ένας παραγωγικός καλλιτέχνης και μια σημαίνουσα προσωπικότητα στους πνευματικούς κύκλους της Σαγκάης. Θεωρείται ευρέως ένας από τους πατέρες του σύγχρονου κινεζικού *μάνχουα*. Τα σκίτσα του, που συχνά χαρακτηρίζονται από το ευγενικό τους χιούμορ, τη ζεστασιά και την οξεία παρατήρηση της ανθρώπινης φύσης, ειδικά της αθωότητας των παιδιών, απέκτησαν τεράστια δημοτικότητα μέσω εκδόσεων όπως το *Γουενσούε Τσοουπάο* (Λογοτεχνική Εβδομαδιαία), όπου η σειρά του «Τζικάι Μάνχουα» έκανε το ντεμπούτο της το 1925. Ο ίδιος ο όρος *μάνχουα* απέκτησε εξέχουσα θέση χάρη στο έργο του. Εργάστηκε επίσης εκτενώς με την Kaiming Book Company ως συντάκτης και εικονογράφος, χρησιμοποιώντας την τέχνη του για να διαδώσει ανθρωπιστικές αξίες και αισθητική σκέψη, ιδιαίτερα στους νεαρούς αναγνώστες. Το ύφος του ήταν προσιτό, συχνά με απλές γραμμές και υποβλητικές λεζάντες, καθιστώντας τις σύνθετες κοινωνικές και φιλοσοφικές ιδέες κατανοητές σε ένα ευρύ κοινό.

Ο κατακλυσμός του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου επηρέασε βαθιά τον Φενγκ. Έγινε πρόσφυγας, χάνοντας το σπίτι του, την Αίθουσα Γιουανγιουάν. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η τέχνη του απέκτησε έναν πιο ζοφερό τόνο, απεικονίζοντας τις τραγωδίες του πολέμου και τα δεινά των απλών ανθρώπων, διατηρώντας όμως πάντα μια συμπονετική προοπτική, αποφεύγοντας την απανθρωποποίηση του εχθρού. Ένα μνημειώδες έργο, η πολύτομη συλλογή «Ζωγραφιές για τη Διατήρηση της Ζωής» (護生畫集), που ξεκίνησε το 1928 ως φόρος τιμής στον δάσκαλό του Λι Σουτόνγκ και συνεχίστηκε για δεκαετίες, αντικατοπτρίζει τις βαθιές βουδιστικές του πεποιθήσεις και τη δέσμευσή του στη συμπόνια για όλα τα ζωντανά όντα. Αυτή η σειρά, που συχνά δημιουργήθηκε σε συνεργασία ή με την ενθάρρυνση βουδιστικών προσωπικοτήτων, έγινε μια από τις πιο διαρκείς κληρονομιές του, με τόμους να ολοκληρώνονται ακόμη και κάτω από τρομερές συνθήκες.

Μετά την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949, η καριέρα του Φενγκ κινήθηκε μέσα σε πολύπλοκα πολιτικά ρεύματα. Ενώ αρχικά κατείχε εξέχουσες θέσεις σε καλλιτεχνικούς και λογοτεχνικούς κύκλους, όπως μέλος του συμβουλίου της Ένωσης Κινέζων Καλλιτεχνών και πρόεδρος της Ακαδημίας Κινεζικής Ζωγραφικής της Σαγκάης, αντιμετώπισε έλεγχο και πίεση κατά τη διάρκεια περιόδων όπως το Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός και η Πολιτιστική Επανάσταση. Παρά τις προσπάθειες «επανεκπαίδευσης», διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τις προσωπικές του πεποιθήσεις, στρεφόμενος στη μετάφραση ρωσικής και ιαπωνικής λογοτεχνίας ως μέσο πνευματικής έκφρασης όταν η καλλιτεχνική του παραγωγή περιορίστηκε. Μετέφρασε σημαντικά έργα όπως «Η Ιστορία του Γκέντζι». Ακόμη και σε δύσκολες στιγμές, συνέχισε κρυφά να εργάζεται στις «Ζωγραφιές για τη Διατήρηση της Ζωής». Η εκτίμηση του Πρωθυπουργού Τσου Εν Λάι για το προηγούμενο έργο του του προσέφερε κάποια προστασία και οδήγησε σε μια συλλογή των σκίτσων του.

Η κληρονομιά του Φενγκ Τζικάι είναι βαθιά και πολύπλευρη. Πέθανε από καρκίνο του πνεύμονα το 1975, αλλά η επιρροή του διαρκεί μέσα από το τεράστιο έργο του, το οποίο περιλαμβάνει χιλιάδες *μάνχουα*, δοκίμια, μεταφράσεις και καλλιγραφικά κομμάτια. Οι φιλοσοφικές του συνεισφορές, ιδιαίτερα η έννοια της «παιδικής καρδιάς» (童心) που προέρχεται από τον Μένκιο και τη βουδιστική σκέψη, τονίζουν τη σημασία της αθωότητας, της ενσυναίσθησης και μιας καθαρής προοπτικής στην κατανόηση του κόσμου και την καλλιέργεια της συμπόνιας. Το Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου Φενγκ Τζικάι, που ιδρύθηκε προς τιμήν του, υπογραμμίζει τη διαρκή του επίδραση στην παιδική λογοτεχνία και τέχνη. Η ικανότητά του να συλλαμβάνει την ουσία της ανθρώπινης εμπειρίας με απλότητα, ζεστασιά και βαθιά διορατικότητα εξασφαλίζει τη θέση του ως ενός από τους πιο αγαπητούς και επιδραστικούς σύγχρονους καλλιτέχνες της Κίνας, του οποίου τα έργα συνεχίζουν να έχουν ευρεία απήχηση.