Abraham Pether

Abraham Pether (1752–1812) was een veelzijdige Engelse kunstenaar die voornamelijk werd geroemd om zijn suggestieve landschapsschilderijen, met name die welke maanverlichte scènes uitbeeldden, wat hem de bijnaam "Moonlight" Pether opleverde. Geboren in St. James', Piccadilly, Londen, op 8 oktober 1752, was hij de neef van de vooraanstaande graveur William Pether. De jonge Abraham toonde een opmerkelijke vroegrijpheid en demonstreerde een diepgaand muzikaal talent; naar verluidt bespeelde hij op negenjarige leeftijd het orgel in een kerk in Chichester. Deze vroege aanleg voorspelde een levenslange betrokkenheid bij diverse vakgebieden; naast de schilderkunst werd Pether ook erkend als een getalenteerd musicus, uitvinder, wiskundige en filosoof, en belichaamde hij de geest van een 18e-eeuwse polymath.

Ondanks zijn muzikale gaven koos Pether voor de kunst als zijn beroep en studeerde hij bij de landschapsschilder George Smith uit Chichester, die hij uiteindelijk in vaardigheid overtrof. Aanvankelijk toonden zijn werken rivier- en berglandschappen, vaak met klassieke gebouwen in een stijl die als aangenaam maar enigszins kunstmatig werd beschreven, herinnerend aan Richard Wilson. Pether vond echter zijn ware roeping en blijvende reputatie in de uitbeelding van nachtelijke landschappen verlicht door de maan. Zijn meesterschap in het vastleggen van de subtiele nuances en etherische kwaliteit van maanlicht boeide publiek en critici en verstevigde zijn identiteit als "Moonlight" Pether.

Pether had een bijzondere fascinatie voor het dramatische samenspel van lichtbronnen en combineerde vaak maanlicht met de gloed van vuur. Onderwerpen als 'Uitbarsting van de Vesuvius', 'Schip in brand tijdens een nachtelijke storm' en 'Een ijzergieterij bij maanlicht' illustreren deze interesse. Hij gaf deze scènes weer met uitzonderlijk gevoel en harmonieuze kleuren, waarmee hij zichzelf vestigde als een van de beste vroege Engelse schilders van clair-obscur. Zijn bekwame manipulatie van licht en schaduw om drama en diepte te creëren, leidde tot vergelijkingen met zijn bijna-tijdgenoot, Joseph Wright of Derby, een andere meester van nachtelijke en industriële scènes. Opmerkelijk is dat Pether zijn uitgebreide wetenschappelijke kennis, met name in de astronomie, in zijn kunst bracht, en ervoor zorgde dat de hemelse omstandigheden in zijn maanlichtschilderijen altijd correct werden waargenomen.

Als een constante aanwezigheid in de Londense kunstscène was Pether een belangrijke exposant bij zowel de Free Society of Artists (1773-1791) als de Incorporated Society of Artists (waarvan hij lid was), en exposeerde hij ook regelmatig aan de Royal Academy (1784-1811), waar hij 61 werken tentoonstelde. Zijn schilderij "Harvest Moon" (Oogstmaan), tentoongesteld aan de Academie in 1795, kreeg veel lof. Buiten zijn artistieke inspanningen leidde Pethers wetenschappelijke nieuwsgierigheid hem ertoe telescopen en microscopen te construeren voor persoonlijk gebruik, lezingen te geven over elektriciteit met zelfgebouwde instrumenten, en zelfs een nieuw type potlood uit te vinden. Zijn veelzijdige talenten onderstreepten zijn reputatie als een ware polymath.

Ondanks de populariteit van zijn sfeervolle schilderijen worstelde Pether zijn hele leven financieel. Hij kon nooit meer verdienen dan nodig was om te voorzien in de basisbehoeften van zijn grote gezin, waartoe zijn vrouw, Elizabeth, en negen kinderen behoorden. Zijn situatie verslechterde dramatisch toen een langdurige ziekte hem arbeidsongeschikt maakte, waardoor het gezin in ernstige armoede terechtkwam. Abraham Pether stierf op 13 april 1812 in Southampton en liet zijn gezin berooid achter. Hun latere onvermogen om hulp te krijgen van het Artists' Benevolent Fund leidde tot aanzienlijke controverse en kritiek op het management van de vereniging destijds. Later stapte zijn weduwe Elizabeth in de potlodenhandel en adverteerde met chemisch gezuiverde stiften.

De nalatenschap van Abraham Pether reikt verder dan zijn eigen belangrijke bijdragen aan de Engelse landschapsschilderkunst. Bekend bij handelaren als 'Old' Pether om hem te onderscheiden van zijn kunstenaarszonen, Sebastian (1793–1844) en Henry (1800–1880), volgden beiden in zijn voetsporen en specialiseerden zich in het handelsmerk van de familie: maanverlichte scènes. Hoewel zijn zonen ook financiële problemen ondervonden, verzekerde Abrahams toewijding aan kwaliteit, wetenschappelijke nauwkeurigheid en zijn meesterschap in clair-obscur zijn plaats in de kunstgeschiedenis. Zijn werk, gekenmerkt door de atmosferische diepte en zorgvuldige observatie, wordt nog steeds gewaardeerd, hoewel het vaak wordt verward met latere imitaties of zelfs de werken van zijn zonen. Het onderscheiden van authentieke Pether-werken houdt vaak in dat men let op de afwezigheid van overdreven donkere passages, specifieke kleurenpaletten en, voor Abraham, de uitbeelding van identificeerbare locaties in plaats van pure fantasie.