Άμπραχαμ Πέδερ

Ο Άμπραχαμ Πέδερ (Abraham Pether, 1752–1812) ήταν ένας πολυσχιδής Άγγλος καλλιτέχνης που φημιζόταν κυρίως για τις υποβλητικές τοπιογραφίες του, ιδιαίτερα εκείνες που απεικόνιζαν σκηνές υπό το σεληνόφως, γεγονός που του χάρισε το παρατσούκλι "Moonlight" Pether. Γεννημένος στο St. James', Piccadilly, Λονδίνο, στις 8 Οκτωβρίου 1752, ήταν ανιψιός του διακεκριμένου χαράκτη Γουίλιαμ Πέδερ. Δείχνοντας αξιοσημείωτη πρώιμη ωριμότητα, ο νεαρός Άμπραχαμ επέδειξε βαθύ ταλέντο στη μουσική, παίζοντας σύμφωνα με πληροφορίες το εκκλησιαστικό όργανο σε μια εκκλησία του Τσίτσεστερ στην τρυφερή ηλικία των εννέα ετών. Αυτή η πρώιμη κλίση προμήνυε μια δια βίου ενασχόληση με ποικίλα πεδία· πέρα από τη ζωγραφική, ο Πέδερ αναγνωριζόταν επίσης ως ταλαντούχος μουσικός, εφευρέτης, μαθηματικός και φιλόσοφος, ενσαρκώνοντας το πνεύμα ενός πολυμαθούς του 18ου αιώνα.

Παρά τα μουσικά του χαρίσματα, ο Πέδερ επέλεξε την τέχνη ως επάγγελμά του, σπουδάζοντας υπό τον τοπιογράφο Τζορτζ Σμιθ του Τσίτσεστερ, τον οποίο τελικά ξεπέρασε σε δεξιοτεχνία. Αρχικά, τα έργα του παρουσίαζαν ποτάμια και ορεινά τοπία, ενσωματώνοντας συχνά κλασικά κτίρια σε ένα ύφος που περιγράφεται ως ευχάριστο αλλά κάπως τεχνητό, θυμίζοντας τον Ρίτσαρντ Γουίλσον. Ωστόσο, ο Πέδερ βρήκε την πραγματική του κλίση και τη διαρκή φήμη στην απεικόνιση νυχτερινών τοπίων που φωτίζονταν από το φεγγάρι. Η δεξιοτεχνία του στην αποτύπωση των λεπτών αποχρώσεων και της αιθέριας ποιότητας του σεληνόφωτος γοήτευσε κοινό και κριτικούς, εδραιώνοντας την ταυτότητά του ως "Moonlight" Pether.

Ο Πέδερ έτρεφε ιδιαίτερη γοητεία για τη δραματική αλληλεπίδραση των πηγών φωτός, συνδυάζοντας συχνά το σεληνόφως με τη λάμψη της φωτιάς. Θέματα όπως η «Έκρηξη του Βεζούβιου», «Πλοίο στις φλόγες σε νυχτερινή καταιγίδα» και «Ένα σιδηρουργείο υπό το σεληνόφως» αποτελούν παραδείγματα αυτού του ενδιαφέροντος. Απέδωσε αυτές τις σκηνές με εξαιρετικό συναίσθημα και αρμονικό χρώμα, καθιερώνοντας τον εαυτό του ως έναν από τους καλύτερους πρώιμους Άγγλους ζωγράφους του κιαροσκούρο. Η επιδέξια χρήση του φωτός και της σκιάς για τη δημιουργία δράματος και βάθους προκάλεσε συγκρίσεις με τον σχεδόν σύγχρονό του, Τζόζεφ Ράιτ του Ντέρμπι, έναν άλλο δεξιοτέχνη των νυχτερινών και βιομηχανικών σκηνών. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πέδερ ενσωμάτωσε τις εκτεταμένες επιστημονικές του γνώσεις, ιδιαίτερα στην αστρονομία, στην τέχνη του, διασφαλίζοντας ότι οι αστρονομικές συνθήκες στις εικόνες του υπό το σεληνόφως παρατηρούνταν πάντα με ακρίβεια.

Ως σταθερή παρουσία στην καλλιτεχνική σκηνή του Λονδίνου, ο Πέδερ ήταν σημαντικός εκθέτης τόσο στην Ελεύθερη Εταιρεία Καλλιτεχνών (Free Society of Artists, 1773-1791) όσο και στην Ενσωματωμένη Εταιρεία Καλλιτεχνών (Incorporated Society of Artists, της οποίας ήταν μέλος), ενώ εξέθετε συχνά και στη Βασιλική Ακαδημία (Royal Academy, 1784-1811), παρουσιάζοντας εκεί 61 έργα. Ο πίνακάς του "Harvest Moon" (Φεγγάρι του Θερισμού), που εκτέθηκε στην Ακαδημία το 1795, έλαβε σημαντικούς επαίνους. Πέρα από τις καλλιτεχνικές του προσπάθειες, η επιστημονική περιέργεια του Πέδερ τον οδήγησε στην κατασκευή τηλεσκοπίων και μικροσκοπίων για προσωπική χρήση, στην πραγματοποίηση διαλέξεων για τον ηλεκτρισμό χρησιμοποιώντας όργανα που είχε κατασκευάσει ο ίδιος, ακόμη και στην εφεύρεση ενός νέου τύπου μολυβιού. Τα πολύπλευρα ταλέντα του υπογράμμισαν τη φήμη του ως αληθινού πολυμαθούς.

Παρά τη δημοτικότητα των ατμοσφαιρικών του πινάκων, ο Πέδερ πάλευε οικονομικά σε όλη του τη ζωή. Δεν κατάφερε ποτέ να κερδίσει περισσότερα από όσα ήταν απαραίτητα για την κάλυψη των βασικών αναγκών της πολυμελούς οικογένειάς του, η οποία περιλάμβανε τη σύζυγό του, Ελίζαμπεθ, και εννέα παιδιά. Η κατάστασή του επιδεινώθηκε δραματικά όταν μια παρατεταμένη ασθένεια τον κατέστησε ανίκανο να εργαστεί, βυθίζοντας την οικογένεια σε σοβαρή φτώχεια. Ο Άμπραχαμ Πέδερ πέθανε στο Σαουθάμπτον στις 13 Απριλίου 1812, αφήνοντας την οικογένειά του άπορη. Η επακόλουθη αδυναμία τους να εξασφαλίσουν βοήθεια από το Φιλανθρωπικό Ταμείο Καλλιτεχνών (Artists' Benevolent Fund) πυροδότησε σημαντική διαμάχη και κριτική για τη διαχείριση της εταιρείας εκείνη την εποχή. Αργότερα, η χήρα του Ελίζαμπεθ ασχολήθηκε με την επιχείρηση μολυβιών, διαφημίζοντας χημικά καθαρισμένους μολύβδους.

Η κληρονομιά του Άμπραχαμ Πέδερ εκτείνεται πέρα από τις δικές του σημαντικές συνεισφορές στην αγγλική τοπιογραφία. Γνωστός στους εμπόρους ως 'Old' Pether για να διακρίνεται από τους γιους του καλλιτέχνες, Σεμπάστιαν (1793–1844) και Χένρι (1800–1880), και οι δύο ακολούθησαν τα βήματά του, ειδικευόμενοι στο σήμα κατατεθέν της οικογένειας: τις σκηνές υπό το σεληνόφως. Αν και οι γιοι του αντιμετώπισαν επίσης οικονομικές δυσκολίες, η αφοσίωση του Άμπραχαμ στην ποιότητα, την επιστημονική ακρίβεια και τη δεξιοτεχνία του στο κιαροσκούρο εξασφάλισαν τη θέση του στην ιστορία της τέχνης. Το έργο του, που χαρακτηρίζεται από το ατμοσφαιρικό του βάθος και την προσεκτική παρατήρηση, συνεχίζει να εκτιμάται, αν και συχνά συγχέεται με μεταγενέστερες απομιμήσεις ή ακόμη και με τα έργα των γιων του. Η διάκριση των αυθεντικών έργων του Πέδερ συχνά περιλαμβάνει την επισήμανση της απουσίας υπερβολικά σκοτεινών περασμάτων, συγκεκριμένων χρωματικών παλετών και, για τον Άμπραχαμ, την απεικόνιση αναγνωρίσιμων τοποθεσιών αντί για καθαρή φαντασία.