Ta potężna i poruszająca scena rozgrywa się pod ciemnym, złowieszczym niebem, ukazując moment surowego ludzkiego strachu i brutalności. Po jednej stronie znajduje się grupa nieuzbrojonych cywilów, rozpoznawalnych jako hiszpańscy partyzanci, otoczonych grozą wojny. Są oświetleni ostrym, dramatycznym światłem, które podkreśla ich cierpienie i desperację. W centrum kompozycji znajduje się postać w białej koszuli z uniesionymi ramionami, ucieleśniająca zarówno kapitulację, jak i niemal chrześcijańską niewinność w środku przemocy. Kontrast światła i cienia jest uderzający; twarze i ciała ofiar wyłaniają się z ziemi oświetlonej żółtawym blaskiem, podczas gdy bezimienny oddział egzekucyjny w ciemnych mundurach bez wahania strzela. Anonimowość żołnierzy przekazuje bezosobową, zmechanizowaną okrutność.

Mistrzowskie użycie chiaroscuro wzmacnia ładunek emocjonalny, a przemyślany układ postaci tworzy napięcie zrównoważone, lecz chaotyczne. Ciała leżące na pierwszym planie ugruntowują scenę w horrorze, czyniąc namacalnym druzgocącą cenę masakry. Ciemne tło i dominujące budowle milcząco sugerują złowrogą obecność władzy autorytarnej. Historyczna waga tego obrazu wynika z jego bezpośredniego przedstawienia egzekucji hiszpańskich powstańców przez wojska napoleońskie w 1808 roku — poruszającego świadectwa okrucieństwa wojny i wytrzymałości ludzkiego ducha. Znaczenie artystyczne polega nie tylko na dramatycznym realizmie, ale także na pionierskiej roli w sztuce krytyki politycznej i społecznej, wzbudzając współczucie i oburzenie na przestrzeni pokoleń.